XÔI MÍT NGŨ SẮC

Xôi ngũ sắc là món ngon đặc sản của núi rừng Tây Bắc. Bằng các thứ lá cây rừng và gạo nếp nương, người miền núi Tây Bắc đã sáng tạo ra một món ăn vô cùng đẹp mắt và độc đáo.

Gọi là xôi ngũ sắc vì được tạo nên bởi năm loại xôi với năm màu sắc khác nhau. Đó là màu đỏ, màu vàng, màu xanh, màu tím và màu trắng. Tuy nhiên, tùy điều kiện từng vùng, họ có thể pha trộn hoặc dùng các màu khác nhau ngoài những màu cơ bản trên.

Theo quan niệm của người Cao Lan thì năm màu tương ứng với "Ngũ hành", có tương sinh, tương khắc.
Màu Đỏ tượng trưng cho hành Hỏa; màu Vàng Nâu tượng trưng cho hành Thổ; Xanh Lục là màu của hành Mộc; Tím, Xanh Biển là màu của hành Thủy; Trắng tượng trưng cho hành Kim.

Với người Tày, xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống vào các dịp cúng giỗ, cưới hỏi, vào các ngày Tết... Đồng bào Tày quan niệm rằng, nếu xôi nhà ai pha chế màu chuẩn, đẹp thì được xem là người khéo tay, làm ăn phát đạt.

Với người Thái, mỗi màu xôi, ngoài việc thể hiện "ngũ hành", còn thể hiện khát vọng yêu thương, tình yêu son sắt, thủy chung... Xôi màu đỏ tượng trưng cho khát vọng sống, cho những ước mơ. Xôi màu vàng tượng trưng cho sự ấm no, phồn thịnh. Xôi màu tím tượng trưng cho đất đai trù phú, quý giá. Màu xanh tượng trưng màu của núi rừng Tây Bắc, màu của bầu trời xanh bao la. Xôi màu trắng tương trưng cho tình yêu trong trắng, thủy chung...Cách trình bày 5 màu xôi trên một mâm có hình cánh hoa ban còn thể hiện tình yêu thương, lòng tôn kính đối với Cha mẹ, Ông bà, Tổ tiên.

Vậy nên, đây không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là tinh hoa văn hóa ngàn đời của cả dân tộc.

Xôi ngũ sắc có ý nghĩa tinh thần to lớn đến vậy nên Tết này nhất định mình sẽ chuẩn bị một đĩa xôi ngũ sắc thật đẹp và thật ngon để đón chào một năm mới may mắn và hạnh phúc.

Còn hôm nay mình sẽ kết hợp xôi với mít cho vui mắt và lạ miệng nha! Xôi mít giờ là "món tủ" của mình luôn rồi ấy! Hễ nhà có khách là mình lại "trổ tài" làm xôi mít liền à! Mỗi lần được khen là lại thích mê. 😃

1/ Cách lấy màu từ rau củ:
- Màu vàng:
+ Cho 1 nắm hạt dành dành vào nồi đun nhỏ lửa với 500ml nước cho đến khi ra hết màu vàng đậm đặc --> lọc bỏ xác --> lấy nước cốt màu vàng (để ngâm nếp)
+ Bột bí đỏ pha với chút nước (để vẩy lên xôi lúc đồ)
- Màu hồng: Thanh long đỏ mua về để nguyên quả vào ngăn đá cho đông cứng --> lột bỏ vỏ, để thanh long vào rổ có lỗ nhỏ, hứng 1 cái tô ở bên dưới rổ, cứ để yên như vậy cho đến khi thịt thanh long rã hết ra thì nước sẽ nhỏ xuống tô, hạt sẽ nằm lại trên rổ --> bỏ xác --> lấy nước cốt màu hồng.
- Màu xanh lá: lá dứa rửa sạch --> trụng nước sôi (để giữ màu đẹp --> cắt nhỏ lá dứa cho vào máy xay sinh tố + nước đun sôi để nguội (nước cốt sẽ không bị thiu) xay nhuyễn --> đổ ra tô cho vào ngăn mát tủ lạnh để phần nước cốt đặc lắng xuống --> múc bỏ phần nước trong, lấy phần nước cốt đặc, màu sẽ rất xanh.
- Màu xanh dương: lấy 1 nắm hoa đậu biếc nấu với 200ml cho đến khi ra hết màu xanh, lọc bỏ xác hoa, lầy nước cốt --> để nguội, cất ngăn đá dùng dần.
- Màu trắng: nước cốt dừa

2/ Cách làm:
- Ngâm nếp với 4 màu: hồng, vàng, xanh dương, xanh lá vào 4 thau riêng biệt khoảng 4 tiếng (nếu ngâm lâu hơn thì nên ngâm trong tủ lạnh) --> vớt ra để ráo.
- Ngâm nếp trắng khoảng 4-6 tiếng --> vớt ra để ráo.
- Đồ riêng biệt 5 màu (cách đồ xôi, bạn có thể tham khảo) . Trong quá trình đồ thỉnh thoảng mở nắp vẩy thêm nước màu để hạt xôi không bị khô.
- Xôi nguội thì nhét vào múi mít
- Bày ra đĩa, trang trí tùy thích.

- Đặc biệt làm xong để xôi vào tủ lạnh khoảng 30 phút rồi lấy ra thì xôi vẫn dẻo mềm, còn mít vừa ngọt lại vừa mát...thiệt là ngon quên cả lối về luôn ấy!